پژوهش صرفی 4: حصر کلمه در سه قسم اسم و فعل و حرف

برخلاف آنچه غالب محصّلین ادبیات می پندارند، اینکه کلمه فقط سه قسم (اسم و فعل و حرف) دارد، نظر مشهور علمای ادبیات است نه همه ایشان؛ برخی نحویّون[1] «اسم فعل» را قسم چهارمی برای کلمه می‏دانند.

مشهور علمای ادبیّات «اسم فعل» را نوعی اسم می‏دانند، نه قسمی چهارم برای کلمه؛ محقّق عبّاس حسن در این باره می‏نویسد:

«أمّا اسم الفعل الّذی اعتبره بعض النّحاة قسماً رابعاً، فالتحقیق أنّه داخل فی الإسم.»[2]

سیوطی در شرح الفیه ابن مالک، حصر کلمه در سه قسم را به واسطه استقراء و ارشاد امیرالمؤمنین, می‏داند:

«(و اسمٌ و فعلٌ ثمّ حرفٌ) هی (الکلم) الّتی یتألّف منها الکلام لا غیرها، کما دلّ علیه الاستقراء و ذکره الإمام علیّ بن أبی طالب رضی الله عنه المبتکر لهذا الفنّ.»[3]

---

[1]. این نظریه به کوفیّون نسبت داده شده است.رک: الاستاذ راجی الأسمر، المعجم المفصّل فی علم الصرف، مراجعه: إمیل بدیع یعقوب، ص 349: «تقسم اللفظة إلی ثلاثة أقسام: اسم و فعل و حرف؛ و قد قسّمها الکوفیّون إلی أربعة أقسام: الفعل و الاسم و الحرف و الخالفة (اسم الفعل).»

[2]. عبّاس حسن، النحو الوافی، ج1 ص 17، پاورقی 3.

[3]. السیوطی، جلال الدین، شرح السیوطی علی ألفیة ابن مالک، ص 22.

دریافت فایل پی دی اف پژوهش

لطفاً در قسمت نظرات خرابی لینک را گزارش دهید!

أخبرنا عن رابط لا یعمل رجاءً!